Noong unang panahon, may isang matandang mag-asawa na naninirahan sa isang maliit na nayon. Mula pa noong mga kabataan nila, hindi na nila maalala na mayroong puno ng santol sa nayon. Ngunit isang araw, nang maglakad sila sa gubat upang maghanap ng mga halaman na kanilang pagkakakitaan, nakakita sila ng puno ng santol.
Dahil hindi nila ito nakita dati, nagtaka sila at nagpasyang kumuha ng bunga upang subukan ito. Nang tikman nila ang bunga, napakatamis nito at nang magtanong sila sa mga kapitbahay nila, sinabi sa kanila na ito ay punong santol.
Ngunit, hindi pa rin nila naiintindihan kung saan nanggaling ang punong santol na ito. Kaya’t nagsimula silang magtanong-tanong sa kanilang mga matatanda tungkol sa alamat ng punong santol.
Ayon sa alamat, noong unang panahon, mayroong isang mahiwagang babae na nagpapakain sa mga tao sa nayon. Siya ay kilala sa pangalan na Maria, at siya ay nakasuot ng damit na may mga bulaklak at sumisigaw ng “Santol, Santol!” sa gitna ng kanyang paglilibot sa nayon.
Kapag nagbibigay si Maria ng mga bunga ng santol sa mga tao, kadalasang nababago ang kanilang buhay. Mayroong mga taong nagkaroon ng kabuhayan, mga taong nabigyan ng mga pagkakataong hindi nila inaasahan, at mga taong naging masaya dahil sa mga biyayang dala ng punong santol.
Ngunit, nanghihingi rin si Maria ng kabayaran mula sa mga taong kanyang tinutulungan. Hindi ito pera, kundi mga pagkain at kagamitan na magagamit niya upang tulungan ang iba pa. Ito ay dahil sa kanyang paniniwala na hindi lamang dapat tumanggap ng tulong, kundi dapat ding magbigay.
Isa sa mga taong nakatanggap ng tulong ni Maria ay ang mag-asawang tumira sa maliit na nayon. Tinanong nila si Maria kung paano magtanim ng punong santol, at nagbigay siya ng gabay sa kanila. Dahil sa kanilang pagsisikap at pag-aalaga, naging matagumpay sila sa pagtatanim ng punong santol.
Simula noon, naging pangunahing hanapbuhay ng kanilang nayon ang pagtatanim ng punong santol. Naging sikat din ang kanilang nayon dahil sa mga bunga ng santol na masarap at malutong.
Dahil sa tulong ni Maria at ng punong santol, nagkaroon ng mas magandang buhay ang mga tao sa nayon.
